Sociale voorzieningen bij bomen
2021-12
Kent u het boek ‘Het verborgen leven van bomen’ van Peter Wohlleben? Een leuk boek over de onzichtbare ondergrondse wisselwerking tussen bomen. Niet alles wetenschappelijk onderbouwd, maar vooral gebaseerd op eigen waarnemingen van deze Duitse boswachter. Sommige van zijn stellingen zijn dan ook wel wat gewaagd. Maar in ieder geval één stelling kunnen wij bevestigen: boomstronken blijven soms tientallen jaren in leven.
Armlastige bomen
Dat is opmerkelijk, want zonder bladgroen (in bladeren of naalden) kan een plant zichzelf niet in leven houden. Volgens Wohlleben komt dit doordat soortgenoten de overblijvende stronk van een afgezaagde boom in leven kunnen houden. Ondergronds voorzien de bomen de stronk dan van de nodige voedingsstoffen. Een soort sociale voorziening voor de armlastigen, zeg maar.
Op Eyckenstein zien we het verschijnsel dat boomstronken die in leven worden gehouden, alleen bij douglassparren. Nadat ze omgezaagd zijn, groeit de overgebleven bast in de volgende jaren geleidelijk aan over het horizontale zaagvlak van de stronk heen. Net zolang totdat het zaagvlak helemaal dichtgegroeid is. Wohlleben signaleert dit verschijnsel ook nog bij enkele loofboomsoorten, maar dat hebben wij op Eyckenstein nergens gevonden.
Enkele voorbeelden van verder levende stronken en hun zorgverleners.
Herstelvermogen van douglas
Hoe komt het dat van de naaldbomen alleen de douglas zo sociaal met zijn soortgenoten omgaat? Misschien hebben wel meer soorten ondergrondse hulpverlening, maar er is daarnaast nog meer nodig. Ook al wordt een stronk met voedsel onderhouden, het open zaagvlak zal na een tijdje gaan rotten. De meeste naaldbomen hebben weinig herstellend vermogen als ze gewond raken. Als de bast beschadigd is, laten sommige soorten er wat klodders hars overheen druipen, en dan moet het maar klaar zijn. Of er gebeurt zelfs helemaal niets. Maar bij de douglas zie je dat een wond vaak helemaal geneest doordat de bast er weer netjes overheen groeit. Daar komt nog bij dat douglashout heel duurzaam is en dus niet snel gaat rotten. Heeft een douglasstronk dus van die sociale soortgenoten om zich heen staan en groeit hij op tijd dicht, dan kan hij nog tientallen jaren in leven worden gehouden.
Op enkele plaatsen zijn ondertussen ook de zorgverlende douglassparren omgezaagd. Het lijkt ons interessant om te zien of weer een andere boom nu de zorg over beide stronken op zich neemt.
Van links naar rechts: een douglas met een reusachtige dichtgegroeide wond; een grove den met een blijvende wond; een fijnspar met overvloedig druipende hars.