Gevolgen van de droogte

2022-09

Na de drie kurkdroge jaren 2018 tot en met 2020 dachten we met de overvloed aan water in 2021 dat de droge periode voorbij was. Het jaar 2022 blijkt echter weer een zeer droog jaar te zijn. Wat voor gevolgen heeft dat voor Landgoed Eyckenstein?

 

Begin september (voordat de regenperiode aanbrak) dit jaar kende Nederland een neerslagtekort van meer dan 300 mm, het op een na grootste tekort sinds 1976. Of we dit erg moeten vinden, hangt er mede van af vanuit welk belang je het bekijkt. Natuur, houtproductie, landschap, of nog anders?

 

Natuur

Tot nu toe hebben vooral fijnsparren en hemlocksparren zwaar onder de droogte te lijden. En verder ook nog een aantal hoogbejaarde beuken. Voor de natuur is dat in deze mate (nog) niet heel erg. De genoemde sparren zijn uitheems en zullen in de Nederlandse ecosystemen nauwelijks gemist worden. Gestorven beuken, als ze mogen blijven staan of liggen, gaan na hun overlijden een tweede fase in: ze zullen in menigte door kleine beestjes bevolkt worden, die weer een enorme voedselbron voor andere dieren vormen. Spechten vinden er nieuwe nestgelegenheden en allerlei zwammen zullen erop floreren. Uiteindelijk verdwijnt de boom verteerd geheel in de bodem, om daar weer als voedingsstof beschikbaar te zijn. Maar dit soort droge jaren moeten we niet te vaak hebben, want dan zullen mogelijk ook andere boomsoorten daar schade van ondervinden. Overigens zal de jongere generatie bomen zich ook wel in zekere mate aanpassen aan een gewijzigd klimaat.

De kruidenlaag heeft de droogte van dit jaar kunnen overleven doordat er halverwege augustus nog een paar buien vielen, voldoende om de toplaag te bevochtigen. Ondertussen hebben de kruiden zaad kunnen vormen voor een nieuwe start in de komende lente.

 

Productie

Voor wie de sparren als productiehout heeft staan, is de sterfte natuurlijk een grote financiële schadepost. Dood sparrenhout heeft geen economische waarde. Het kan niet meer als zaaghout worden gebruikt. Voor brandhout is het niet geschikt, omdat er hars in zit, dat in de schoorsteen aankoekt. Aangekoekte schoorstenen geven kans op schoorsteenbrand.

 

Landschap

Dan kunnen we de situatie nog landschappelijk bekijken. Veel van de oude beuken staan in laanbeplanting. De laatste jaren vallen er steeds meer grote gaten in de rijen bomen, die vaak al honderd tot tweehonderd jaar oud zijn. Dat betekent dat er langzamerhand een tijd aanbreekt om over nieuwe beplanting na te denken. Worden het dan weer beuken, of beter eiken? Of misschien nog een andere soort, vanwege het veranderende klimaat? Beuken hebben als voordeel dat ze heel veel schaduw geven, waardoor zich weinig ongewenste begroeiing (zoals bramen en adelaarsvarens) eronder ontwikkelt. Maar eiken wortelen dieper en zijn beter tegen droogte bestand.