Beginblad

Het  Boschboerderijtje
 

Vooraanzicht  vanaf  de  Eikensteeg

 

Langs  de  Mauritshoeve  loopt  de  Eikensteeg  het  bos  in,  waaraan  verspreid  nog  enkele  gebouwen  staan.  Het  laatste  huisje,  aan  de  linkerzijde  (nr.  34),  is  Het  Boschboerderijtje.  De  geschiedenis  ervan  begint  in  de  17e  eeuw,  toen  er  op  die  plaats  waarschijnlijk  een  houten  schaapskooi  gestaan  heeft.  In  die  tijd  liepen  de  schapen  er  overdag  op  de  uitgestrekte  heidevelden  rond,  terwijl  ze  's nachts  in  de  schaapskooi  sliepen  (zie  ook  Landschap).

Omstreeks  dezelfde  tijd  waarin  Adriaan  Hendrik  Eyck  het  landhuis  Eyckenstein  grondig  verbouwde  (1780),  heeft  hij  waarschijnlijk  ook  de  schaapskooi  onder  handen  genomen.  Hij  heeft  deze  omgebouwd  tot  een  keuterboerderij  met  een  stenen  voorhuis  voor  de  bewoners  en  een  houten  achterhuis  voor  de  schapen.  Omdat  bouwmaterialen  in  die  tijd  duur  waren,  is  er  veel  materiaal  hergebruikt.  Zo  zijn  er  nog  houten  onderdelen  van  de  voormalige  schaapskooi  in  te  vinden.  Maar  ook  zijn  er  bijvoorbeeld  vertimmerde  17e-eeuwse  kruiskozijnen  gebruikt  die  vermoedelijk  van  het  landhuis  afkomstig  waren,  dat  in  die  tijd  dus  eveneens  verbouwd  werd.

Aan  het  eind  van  de  19e  eeuw  is  de  functie  van  het  huis  geleidelijk  overgegaan  van  boerderij  naar  houtvesterswoning.  Dat  had  ermee  te  maken  dat  er  in  die  tijd  steeds  meer  bossen  aangepland  werden,  om  verstuiving  van  de  zandgronden  tegen  te  gaan.  Toen  met  de  verandering  van  de  functie  van  het  huis  tevens  de  schapen  verdwenen,  is  de  schapenstal  bij  de  woning  getrokken  en  als  nieuwe  keuken  met  bijkeuken  in  gebruik  genomen.

Ooit  heeft  er  nog  een  gezin  met  elf  kinderen  in  Het  Boschboerderijtje  gewoond.  De  bedsteden,  waar  ze  met  meerderen  gezamenlijk  in  geslapen  hebben,  zijn  er  nu  nog.  Ze  leefden  er  zonder  de  gebruikelijke  voorzieningen  als  stroom,  telefoon,  gas  en  riolering.  Dit  was  het  gevolg  van  de  grote  afstand  tot  de  bewoonde  wereld,  waardoor  de  aanleg  van  deze  voorzieningen  erg  duur  zouden  zijn.  Tot  september  1996  is  Het  Boschboerderijtje  bewoond  geweest.  Toen  is  de  laatste  bewoner  gestorven.  Omdat  er  alleen  waterleiding  was  en  de  aanleg  van  stroom,  gas  en  riolering  te  duur  was,  kon  het  niet  voldoen  aan  de  moderne  eisen  voor  bewoning.  Daarom  heeft  Rutger  Wessel  van  Boetzelaer  overwogen  om  het  te  slopen.  Maar  een  half  jaar  later  heeft  het  huis  een  cultuur-historische  bestemming  gekregen,  waarna  een  toegewijd  Maartensdijks  gezin  er  een  museumpje  van  gemaakt  heeft,  waar  belangstellenden  een  bezoek  konden brengen.  Het  gebouwtje  was  helemaal  in  de  oude  stijl  ingericht.

 In  2004  is  het  beheer  van  Het  Boschboerderijtje  overgegaan  naar  een  stichting.  Eind  van  dat  jaar  is  het  dak  volledig  gerestaureerd.  Dit  is  een  uitgebreide  klus  van  enkele  maanden  handwerk  geweest.  De  daksporen,  die  deels  waren  doorgerot,  zijn  vernieuwd  en  er  zijn  handmatig  2000  nieuwe  stropoppen  gemaakt.  Stropoppen  zijn  kluwes  stro  die  tussen  de  dakpannen  gestopt  worden  om  regenwater  dat  onder  de  dakpannen  terecht  komt,  bij  de  eronder  liggende  dakpannen  weer  naar  buiten  te  leiden.

 

Stropoppen  tussen  de  dakpannen

 

Van  het  beheer  kwam  bij  deze  stichting  helaas  niet  zo  veel  terecht.  De  relatie  met  de  stichting  is  daarom  stopgezet  en  het  boerderijtje  stond  weer  leeg.  Krakers  hebben  in  2007  deze  gelegenheid  aangegrepen  om  zich  het  gebouwtje  toe  te  eigenen.  Was  er  al  achterstallig  onderhoud,  onder  hun  'beheer'  is  de  toestand  snel  verder  verslechterd.  Ook  het  bijbehorende  erf  is  volledig  verwilderd.

Begin  2010  is  er  door  gemeente  De  Bilt  een  bouwvergunning  verleend  en  is  de  bestemming  gewijzigd  van  cultuur  in  bewoning.  Met  de  krakers  kon  toen  een  afspraak  gemaakt  worden  dat  ze  het  boerderijtje  zouden  verlaten.  Vanaf  maart  2010  is  er   hard  gewerkt  aan  een  grondige  restauratie  van  het  huis.  Ook  zijn  vanaf  het  voorlaatste  huis  aan  de  Eikensteeg  de  nutsvoorzieningen  gas,  electriciteit,  telefoon  en  riool  aangelegd.  Tot  2010  was  waterleiding  namelijk  de  enige  voorziening  die  er  lag.   Electriciteit  werd  door  de  vorige  bewoner  met  een  agregaat  achter  in  de  tuin  opgewekt  en  de  behoeften  werden  buiten  in  een  huisje  gedaan  en  verdwenen  via  een  beerput  in  de  grond.  In  april  2011  was  het  zover  dat  de  nieuwe  bewoners  het  huis  in  gebruik  konden  nemen.

 

Vooraanzicht  mei  2004

 

Achteraanzicht mei 2004

 

Twee  interessante  artikelen  over  de  geschiedenis  van  het  Boschboerderijtje  zijn  er  in  1999  verschenen  in  het  tijdschrift  "St  Maerten"  van  de  Historische  Vereniging  Maartensdijk:

Koos  Kolenbrander  schrijft  vooral  over  het  gebruik  van  het  Boschboerderijtje.
Johan  Doornenbal  beschrijft  de  bouwkundige  geschiedenis  ervan.